Το ανοσοποιητικό μας σύστημα παίζει σημαντικό ρόλο στην καρκινογένεση, έχοντας ισορροπητικό ρόλο μεταξύ της καταστροφής των ξένων προς τον οργανισμό μας καρκινικών κυττάρων και της προστασίας των φυσιολογικών ιστών. Η χρήση βιολογικών θεραπειών, όπως οι κυτταροκίνες, τα εμβόλια και τα μονοκλωνικά αντισώματα, που έχουν στόχο να διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να αναγνωρίσει και να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα, ονομάζεται ανοσοθεραπεία. Η ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας έχει οδηγήσει στη δημιουργία εξελιγμένων μορφών ανοσοθεραπείας, οι οποίες συνεισφέρουν στη σημαντική βελτίωση της θεραπείας του δερματικού μελανώματος, του καρκίνου του πνεύμονα, της κύστεως, των νεφρών κ.λπ.
Ο καρκίνος του μαστού, ένας από τους συχνότερους καρκίνους παγκοσμίως, έχει παρουσιάσει μεγάλη πρόοδο στη θεραπεία του τα τελευταία χρόνια, καθώς έχει αναγνωριστεί ως ετερογενής ασθένεια και έχει ταξινομηθεί σε χωριστές ομάδες βάσει μοριακών χαρακτηριστικών στόχων, αλλά και λόγω της ανάπτυξης νεότερων, αποτελεσματικότερων και λιγότερο τοξικών θεραπειών.
Κλινικές Μελέτες
Μέχρι πρότινος, ο καρκίνος του μαστού δεν χαρακτηριζόταν ως "ανοσοευαίσθητος", αφού τα αποτελέσματα των σχετικών κλινικών μελετών που περιλάμβαναν ανοσοθεραπεία ήταν απογοητευτικά. Ωστόσο, πρόσφατα ανακοινώθηκαν τα συμπεράσματα μελέτης που αφορούσε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο μαστού, για τις οποίες δεν έχει αναγνωριστεί συγκεκριμένος "στόχος" και συνεπώς αντίστοιχη στοχεύουσα θεραπεία ("τριπλά αρνητικός καρκίνος"). Στις ασθενείς χορηγήθηκε είτε χημειοθεραπεία σε συνδυασμό με νεότερης γενιάς ανοσοθεραπεία με το μονοκλωνικό αντίσωμα atezolizumab είτε μόνο χημειοθεραπεία. Φάνηκε ότι μεταξύ αυτών των ασθενών, περίπου το 40% που παρουσίαζε την πρωτεΐνη PD-L1 γύρω από τον όγκο των ανοσοκυττάρων είχε σημαντικά μακρύτερη επιβίωση όταν λάμβανε το συνδυασμό χημειοθεραπείας με ανοσοθεραπεία. Η θεραπεία ήταν καλά ανεκτή. Τα αποτελέσματα αυτά απέδειξαν ότι μια υποομάδα του καρκίνου του μαστού είναι "ανοσοευαίσθητη" ασθένεια. Μελέτες ανέδειξαν επίσης ένα χρήσιμο βιοδείκτη, την πρωτεΐνη PD-L1, ο οποίος ξεχωρίζει τους ασθενείς που αναμένεται να ωφεληθούν από τη στοχεύουσα θεραπεία. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη αποτελεί ένα "φρένο" στη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος. Το μονοκλωνικό αντίσωμα atezolizumab συνδέεται και αδρανοποιεί αυτή την πρωτεΐνη, με αποτέλεσμα, αναστέλλοντας το "φρένο", να ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να αναγνωρίσει και να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα.
Η Ανοσοθεραπεία
Υπολογίζοντας αυτά τα δεδομένα, η ανοσοθεραπεία με atezolizumab εγκρίθηκε για χρήση στον προχωρημένο "τριπλά αρνητικό" καρκίνο μαστού, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, ως θεραπεία πρώτης γραμμής στους ασθενείς με θετική πρωτεΐνη PD-L1. Είναι προφανές ότι δεν ενδείκνυται για όλους τους ασθενείς. Τρέχουσες κλινικές μελέτες με συνδυασμούς ανοσοθεραπείας και χημειοθεραπείας, ανοσοθεραπείας και στοχεύουσας θεραπείας, τόσο σε πρώιμο όσο και σε προχωρημένο καρκίνο μαστού, βρίσκονται σε εξέλιξη. Η επιτυχία τους εξαρτάται από την αναγνώριση προβλεπτικών δεικτών ανταπόκρισης, ώστε να εντοπίσουμε τους ασθενείς που θα εισπράξουν μεγαλύτερο όφελος. Η βαθύτερη κατανόηση της βιολογίας του καρκίνου την τελευταία 20ετία τείνει να μεταμορφώσει τον προχωρημένο καρκίνο του μαστού σε χρόνια νόσο.