Ο όρος "Σιδηρά Κυρία" αποδόθηκε σε μία συγκεκριμένη προσωπικότητα της πολιτικής, τη Margaret Thatcher. Συνεκδοχικά, ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει γυναίκες σε ηγετικές θέσεις με ισχυρή βούληση, ενίοτε αδυσώπητες στον τρόπο που ασκούν εξουσία. Αν, ωστόσο, απομονώσουμε την οποιαδήποτε αρνητική χροιά του όρου, η πρώτη γυναίκα – ηγέτιδα στην παγκόσμια βιομηχανία της μόδας αυτή τη στιγμή που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η Miuccia Prada.
H "Σιδηρά Κυρία" του Ομίλου Prada γίνεται σήμερα, 10 Μαΐου, 74 ετών και αποτελεί μία μοναδική περίπτωση προσωπικότητας στον χώρο, που κατάφερε να συνδυάσει τη δημιουργικότητα και το όραμα με την επιχειρηματική δεινότητα. Αυτή τη στιγμή, τόσο η Prada όσο και η θυγατρική της Miu Miu, βρίσκονται στην κορυφή των πιο επιδραστικών brands του πλανήτη. "Η δουλειά μου είναι να πουλάω", επαναλαμβάνει συχνά σε συνεντεύξεις της διαχωρίζοντας με πολύ ξεκάθαρο, έως και ωμό, τρόπο αυτό που κάνει, να φτιάχνει ρούχα και αξεσουάρ, από την τέχνη, την άλλη μεγάλη της αγάπη. Για την ακρίβεια, έδρασε και δρα στον αντίποδα της high art με την οποία συνδιαλέγεται συχνά η μόδα. Τελικά, ίσως είναι αυτή η πολύ ρεαλιστική της αντίληψη για τη μόδα, που την έχει κάνει πολύ επιτυχημένη (δισεκατομμυριούχο) επιχειρηματία. Και όλα αυτά κληρονομώντας μία συρρικνωμένη επιχείρηση με δερμάτινα είδη πολυτελείας που ίδρυσε ο παππούς της στο Μιλάνο το 1913.
Τα πρώτα χρόνια...
Η Miuccia Prada γεννήθηκε Miuccia Bianchi το 1949 στο Μιλάνο. Ο πατέρας της, Luigi "Gino" Bianchi ήταν επικεφαλής μία εταιρείας που κατασκεύασε χλοοκοπτικά μηχανήματα και η μητέρα της, Luisa Prada, ήταν η κληρονόμος της επιχείρησης Fratelli Prada ("Prada Brothers"), την οποία διοικούσε από το 1958 και επί 20 χρόνια μέχρι που ανέλαβε η κόρη της. Εντελώς ειρωνικά, ο παππούς της Mario Prada, που είχε ιδρύσει μαζί με τον αδελφό του Martino το πρώτο κατάστημα Prada στο Μιλάνο το 1913, δεν θεωρούσε ότι οι γυναίκες της οικογένειας πρέπει να έχουν ρόλο στην εταιρεία – όμως εντέλει ήταν αυτές, η κόρη του και η εγγονή του, που την κράτησαν ζωντανή (η πρώτη) και τη μετέτρεψαν σε αυτοκρατορία (η δεύτερη).
Η Miuccia Prada δεν σπούδασε ποτέ σχέδιο μόδας ή κάτι σχετικό. Πριν αναλάβει τα ηνία της μικρής οικογενειακής επιχείρησης, ολοκλήρωσε, το 1973, τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου με διδακτορικό στις πολιτικές επιστήμες. Ως φοιτήτρια, ενεπλάκη ενεργά στο φεμινιστικό κίνημα, ενώ υπήρξε και μέλος του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, συχνά μοιράζοντας φυλλάδια σε συγκεντρώσεις και πορείες. Το ίδιο διάστημα, και για πέντε χρόνια, διδάχτηκε την τέχνη της παντομίμας για να γίνει μίμος στο Teatro Piccolo του Μιλάνου.
Σε σχέση με το αριστερό παρελθόν της και την προοδευτική της ιδεολογία, η σχεδιάστρια θα πει σε συνέντευξή της στο περιοδικό Stella της The Telegraph το 2013, "Όταν πρωτοξεκίνησα, η μόδα ήταν το χειρότερο μέρος για να βρίσκεσαι αν ήσουν αριστερή φεμινίστρια. Ήταν φρικτό. Ήμουν προκατειλημμένη, ναι, είχα πάντα πρόβλημα μ' αυτό. Υποθέτω ότι ένιωθα ένοχη που δεν ασχολούμουν με κάτι πιο προσωπικό, πιο πολιτικό. Οπότε με κάποιο τρόπο χρησιμοποιώ την εταιρεία για αυτές τις άλλες δραστηριότητες". Σε ακόμα παλαιότερη συνέντευξή της, στο The New Yorker το 2004, εξηγούσε ότι την είχε κουράσει να απολογείται διαρκώς για το επάγγελμά της: "Ξέρω ότι τα ρούχα δεν είναι σημαντικά, και ότι δεν θα αλλάξω τον κόσμο. Απλά κάνω τη δουλειά μου όσο πιο καλά μπορώ. Κι αυτή τη στιγμή ετοιμάζω μία συλλογή που θέλω να πετύχει και αντιμετωπίζω μία κρίση. Γιατί; Γιατί δεν μπορώ να βρω ένα ζευγάρι παπούτσια για να συνδυάσω μ' ένα φόρεμα. Ντρέπομαι που το λέω, αλλά στο τέλος δεν μπορώ να ξεχάσω αυτό που κάνω. Φτιάχνω ρούχα. Είναι ανόητο. Αλλά είναι η δουλειά μου".
Με την οικογενειακή επιχείριση άρχισε να ασχολείται τη δεκαετία του 1970 αναλαμβάνοντας τη διοίκηση του ενός εκ των δυο καταστημάτων που διατηρούσε η οικογένεια στο Μιλάνο. Το 1978 διαδέχτηκε επισήμως τη μητέρα της Luisa, ενώ πλέον είχε κλείσει το δεύτερο από τα δυο καταστήματα, και εκτός από τα διοικητικά είχε αναλάβει την επίβλεψη του σχεδιασμού των αξεσουάρ. Το 1978, όμως, θα γνωρίσει τον άνθρωπο με τον οποίο έμελλε να γράψουν μαζί τη χρυσή σελίδα για τον Prada: τον μέλλοντα σύζυγό της και συνεργάτης της, Patrizio Bertelli.
Ο Bertelli ήταν Ιταλός επιχειρηματίας – κατασκευαστής δερμάτινων ειδών και η γνωριμία του με τη νεαρή επιχειρηματία είχε πραγματοποιηθεί σε μία εμπορική έκθεση ένα χρόνο νωρίτερα: η Miuccia τον προσέλαβε ως βασικό της προμηθευτή όταν διαπίστωσε την εξαιρετική του δουλειά στην αντιγραφή των προϊόντων Prada. Σε συνεργασία με τον Bertelli, άρχισαν να εργάζονται πάνω στη αναβίωση του brand. Παντρεύτηκαν ενώ η Prada είχε αρχίζει να αποκτά διεθνή αναγνώριση και να κάνει πωλήσεις, το 1987.
Όσο για το πώς η Miuccia έγινε διάσημη ως Prada, και όχι με το πατρικό της όνομα Bianchi ή αυτό του συζύγου της, Bertelli, η σχεδιάστρια πήρε το οικογενειακό όνομα όταν υιοθετήθηκε από την άγαμη θεία της, αδελφή της μητέρας της. Ήταν δεκαετία του 1980 και όπως θα πει σε συνέντευξή της στο Vanity Fair το 2019, "Είχαμε ξεκινήσει να χτίζουμε μία επιχείρηση". Και τι πιο δυνατό, επομένως, από το όνομα με το οποίο ο παππούς της έφτιαχνε μπαούλα ταξιδιού για την Ιταλική βασιλική οικογένεια και την αριστοκρατία.
Οι τσάντες που άλλαξαν για πάντα τον οίκο & η καινοτομία του "Pretty Ugly"
Η πρώτη μεγάλη επιτυχία της Miuccia Prada, η οποία θα γινόταν καθοριστική για την πορεία του οίκου, ήταν η δημιουργία της backpack τσάντας "The Vela", που σχεδίασε το 1984. Για την ακρίβεια, η καινοτομία εντοπίζεται στη χρήση του Pocono Nylon, ενός αδιάβροχου υλικού που χρησιμοποιείται στην κατασκευή στρατιωτικών αντίσκηνων, και με το οποίο η σχεδιάστρια αποφάσισε να πειραματιστεί. Η χρήση του nylon στις τσάντες που σχεδίασε η Miuccia Prada ήταν επαναστατική και με άλλο τρόπο πέρα από τη χρήση του υλικού: ερχόταν σε κόντρα με τη μακρά παράδοση της οικογενειακής επιχείρησης στα δερμάτινα είδη πολυτελείας.
Η πρώτη σειρά με nylon τσάντες κυκλοφόρησε το 1979, όμως δεν έκανε αμέσως επιτυχία. Αυτή ήρθε αργότερα, το 1985, με την κυκλοφορία της Vela bag από Pocono nylon, και με το, πλέον iconic, μεταλλικό τρίγωνο logo Prada, το οποίο για λογότυπο ήταν εξαιρετικά διακριτικό. Οι nylon τσάντες Prada, που κυκλοφόρησαν και σε tote, έγιναν ανάρπαστες ανάμεσα στην ελίτ και τις celebrities ,και ένα νέο εμβληματικό αξεσουάρ είχε μόλις γεννηθεί.
Την ίδια δεκαετία, του 1980, η εταιρεία είχε αρχίσει να αναπτύσσεται διεθνώς, ανοίγοντας καταστήματα σε Φλωρεντία, Παρίσι, Μαδρίτη και Νέα Υόρκη, ενώ το 1984 κυκλοφόρησε την πρώτη συλλογή του με παπούτσια. Οι RTW συλλογές για γυναίκες ήρθαν το 1989, και φυσικά η χρήση του Pocono nylon είχε και σ' αυτές συμμετοχή. Η συλλογή Fall 1994 πήρε το nylon από τις iconic backpacks και το αξιοποίησε σε διάφορες σιλουέτες: από γιλέκα και φούστες μέχρι καμπαρντίνες και ταγέρ!
Η χρήση του αντιαισθητικού με κριτήρια υψηλής αισθητικής nylon, έγινε συνώνυμη και με μία ακόμα καινοτομία, αν μπορεί να χαρακτηριστεί έτσι, της Miucci Prada: την εγκαθίδρυση του "Pretty Ugly" ή αλλιώς, του "Ugly Chic". Οι αντισυμβατικοί συνδυασμοί της Prada ανάμεσα σε "ξένες" μεταξύ τους σιλουέτες, χρώματα και patterns, η ελαφρώς "geek" ("σπασίκλας") και "γιαγιαδίστικη" αισθητική, η κομψή σεμνότητα, που πρότεινε η Miuccia Prada σε μία εποχή - τα 90s - που οι βασικοί ανταγωνιστές της, όπως η Donatella Versace και ο Tom Ford ως creative director του Gucci πόνταραν στο γενναίο sexyness, καθιέρωσαν τον οίκο Prada ως τον κολοφώνα του "Ωραίου άσχημου". "Το άσχημο είναι ελκυστικό, το άσχημο είναι συναρπαστικό. Ίσως γιατί είναι πιο καινούργιο. Η εξερεύνηση του άσχημου είναι για μένα πιο ενδιαφέρουσα απ' ότι η μπουρζουά ιδέα της ομορφιάς. Και γιατί; Γιατί το άσχημο είναι ανθρώπινο", έχει δηλώσει.
Με το τέλος της δεκαετίας του '90, που χαρακτηρίστηκε από οργιώδη δημιουργία, καινοτομία, πρόκληση και ερωτισμό, ο οίκος Prada είχε καταφέρει να εδραιωθεί ως το αντίβαρο αυτής της διάθεσης στο στιλ: έγινε το brand της πνευματώδους, δυναμικής (και ευκατάστατης) γυναίκας. Όπως, μάλιστα, θα σημειώσει ο συντάκτης του άρθρου του New Yorker (2014), Michael Specter "η Prada δεν "κυνηγά" τα κορμιά των γυναικών, αυτό που θέλει είναι το μυαλό τους" .
Στο μεταξύ, την ίδια δεκαετία ο οίκος κυκλοφόρησε τη σειρά με τα αρώματά του, ενώ το 1992 η Miuccia ίδρυσε το brand Miu Miu ως μία πιο προσιτή σειρά με γυναικεία ρούχα, και εντελώς εμπνευσμένη από την προσωπική της γκαρνταρόμπα. Το όνομα "Miu Miu" που έδωσε στην επωνυμία είναι το παρατσούκλι της. Το 1995 η Prada κυκλοφόρησε την ανδρική του collection, ενώ το 1993 μαζί με τον σύζυγό της, Patrizio Bertelli, ίδρυσαν το Prada Foundation για να στηρίξουν ανερχόμενους σχεδιαστές και καλλιτέχνες και για να φιλοξενήσουν καλλιτεχνικά πρότζεκτ και εκθέσεις.
Με την είσοδό της στα 2000s, η Prada είχε εξελιχθεί σε κυρίαρχο Όμιλο στον χώρο της πολυτελούς ένδυσης και των αξεσουάρ έχοντας εξαγοράσει οίκους όπως οι Helmut Lang, Jil Sander και Azzedine Alaïa.
Η Miuccia Prada συνέχισε την οικογενειακή επιχείρηση επειδή αγαπούσε τη μόδα, σχεδίαζε και σχεδιάζει (κάπου έχει αναφερθεί ότι δεν έχει κάνει ποτέ της ένα σκίτσο, δημιουργεί ιδέες και concept), ρούχα που θα φορούσε και η ίδια, αλλά και με γνώμονα του τι θα ήθελε να φορέσει μία σύγχρονη γυναίκα, έχει πάντα το νου της ένα βήμα μπροστά. "Το μοναδικό μου άγχος είναι να έχω αρκετές ιδέες ώστε να μπορώ να ερμηνεύω τον κόσμο, να μπορώ να σκέφτομαι κοιτώντας μπροστά, να δημιουργήσω κάτι καινούργιο, διαφορετικό, να προχωρήσω στο επόμενο βήμα", θα δηλώσει το 2019 στο Vanity Fair.
To 2020 παρουσίασε την τελευταία collection Prada με την αποκλειστική της υπογραφή, πλέον είναι co-creative με τον Raf Simons στον οποίο ανακάλυψε ίσως το πιο συμβατό ταίρι στην προσωπική της αισθητική, που είναι η αισθητική Prada. Το δίδυμο Prada - Simons είναι από τα πιο επιδραστικά στη μόδα αυτή τη στιγμή. Το 2022, η Miuccia Prada και ο Patrizio Bertelli αποσύρθηκαν από τον ρόλο των CEO του Ομίλου, μία θέση που κρατούσαν από κοινού, για να ετοιμάσουν το έδαφος για την επόμενη γενιά, και τον μεγάλο τους γιο, Lorenzo Bertelli, ο οποίος εντάχθηκε στο δυναμικό του Ομίλου το 2017 ως διευθυντής marketing και επικοινωνίας και ετοιμάζεται να αναλάβει τα ηνία.
